2.4.5.2.4 Interactie

Interactie tussen persoonlijkheid en omgeving speelt gedurende de hele ontwikkeling van de persoonlijkheid een rol, een ontwikkeling die in feite doorgaat tot het moment dat je overlijdt. Aan deze interactie vallen nog verschillende dimensies te onderscheiden, te weten: reactieve, evocatieve en pro-actieve interactie.

Reactieve interactie: verschillende individuen zullen dezelfde omgeving verschillend ervaren en interpreteren en hierdoor ook anders op deze omgeving reageren. Een kind met een heel gevoelige natuur zal strenge ouders anders ervaren en er ook anders op reageren dan een minder gevoelig kind. Een in aanleg slim kind zal meer oppikken uit de voorleesuurtjes en de educatieve spelletjes dan een minder slim kind dat precies dezelfde informatie aangeboden krijgt. Een extravert kind zal gericht zijn op de mensen en gebeurtenissen om haar heen, terwijl een ander kind deze informatie grotendeels negeert.

Dus zelfs wanneer ouders aan al hun kinderen precies dezelfde omgeving aan zouden bieden dan nog zou deze omgeving psychologisch gezien voor de kinderen niet hetzelfde zijn. Zoals eerder besproken is onze waarneming selectief en ieder kind selecteert dus als het ware zijn eigen werkelijkheid uit de veelheid van de aangeboden prikkels. 

Reactieve interactie blijft het hele leven een rol spelen, ook volwassenen verschillen in de manier waarop ze eenzelfde situatie interpreteren en in hoe ze erop reageren.

Evocatieve interactie: verschillende persoonlijkheden roepen verschillende reacties van hun omgeving op. Een kind dat tegenstribbelt wanneer het opgepakt wordt roept ander gedrag bij de ouders op dan een kind dat graag geknuffeld wordt. Brave, volgzame kinderen roepen een andere opvoedingsstijl bij hun ouders op dan moeilijk hanteerbare, agressieve kinderen. Het is dus te simpel om te stellen dat een bepaalde opvoedingsstijl bepaalde persoonlijkheden tot gevolg heeft. De persoonlijkheid van het kind bepaalt ook voor een deel de opvoedingsstijl, die vervolgens weer van invloed is op de persoonlijkheidsontwikkeling van het kind. Een duidelijk voorbeeld van interactie tussen nature en nurture factoren dus. 

Ook deze vorm van interactie speelt bij volwassen mensen nog steeds een rol: charmante mensen roepen vaak charmante reacties op terwijl degenen die de wereld op een agressieve manier tegemoet treden vaak ook op agressieve reacties kunnen rekenen.

 Pro-actieve interactie: naarmate een kind ouder wordt is het meer en meer in staat om zijn eigen omgeving te bepalen. Terwijl een sociaal ingesteld kind ervoor kiest om met vriendjes te gaan spelen zal een minder sociaal gericht kind misschien op zijn kamer met zijn scheikundedoos gaan experimenteren. Via deze bijzondere vorm van interactie tussen persoonlijkheid en omgeving kan een persoon dus omgevingen opzoeken die bij hem passen. Hierdoor zal zijn persoonlijkheid meestal nog meer versterkt worden. Een sociaal iemand zoekt bijvoorbeeld juist sociale situaties op, waardoor hij zijn sociale vaardigheden onderhoudt of misschien zelfs nog verder uitbouwt.

Mensen die juist graag iets aan hun persoonlijkheid willen veranderen kunnen de pro-actieve interactie bewust sturen om hun doel te bereiken. Een solistisch persoon die graag wat socialer wil worden kan bijvoorbeeld heel bewust naar een feestje gaan in plaats van alleen te gaan zeilen.