Type 5: Waarnemer
Herkent u zich in de Waarnemer, dan herkent u wellicht ook kwaliteiten als:geleerd/leergierig, weten, nadenkend, niet gepassioneerd (kalm in crisis), respectvol, zonder oordeel, geheim houden, waarderen van simpele, betrouwbaar, ascetisch.
Basis persoonlijkheidsstructuur
Basisovertuiging:
De oorspronkelijke staat van helder weten dat de stroom van kosmische energie alle behoeften vervult, verdwijnt naar de achtergrond in een wereld die je ervaart als teveel eisend en te weinig gevend. Als gevolg daarvan ga je geloven dat je bescherming tegen inbreuk en het beschikbaar zijn van onvoldoende levensbronnen kunt verkrijgen door jezelf af te schermen, zelfvoorzienend en onafhankelijk te zijn, beperkte verlangens te hebben en door kennis te vergaren. Vervolgens ontwikkel je een soort gretigheid en gierigheid op het punt van tijd, energie en kennis (passie).
De aandacht gaat als vanzelf naar observeren; naar denken (intellectuele domein), feiten en analyses; naar dempen en verminderen van gevoelens; naar scannen; naar afsluiten (onthechten) van gevoel; naar segmenteren (discontinue denken, dingen en tijd scheiden); naar beheersen eigen behoeftes (zelfcontrole).
Steekt energie in privacy van tijd en ruimte krijgen (hamsteren); onthecht waarnemen; onafhankelijkheid door eigen behoeften en wensen te beperken; sterke gevoelens controleren (met name angst); vermijden van gevangen zijn en inbreuken; het onverwachte voorkomen en aan voorspelbaarheid winnen; zorg om beperkingen en grenzen – winnen van beheersing, energie conserveren en segmenteren; kennis om het leven uit te leggen.
Verdedigingsmechanisme:
Isolatie van affect of gevel bindt de structuur samen. Het helpt om je eigen behoeftes en gevoelens los te koppelen van het intellectuele, waardoor je de impact van je gevoelens en behoeftes op jezelf reduceert. Ook de impact van de gevoelens van anderen op je vermindert hierdoor.
Uitingen.
Problemen voor het zelf:
- isoleren van eigen gevoelens en ervaringen, speciaal in hier en nu;
- onthechten van het leven – mogelijk terugtrekken in minimalisme;
- pijn van eenzaamheid met een verlangen naar verbinding;
- gevoelens van ontoereikendheid;
- hamsteren van tijd en ruimte;
- onthechten verwarren met niet verbonden zijn;
- niet in actie komen; waarnemen en niet deelnemen
- vragen met eisen verwarren; verwachting checken en niet invullen
Problemen voor anderen:
- buitengesloten voelen – niet verbonden, niet geliefd;
- behoefte aan privacy (niet betrokken) misverstaan als terugtrekken en afwijzing;
- gevoel dat in conflicten de last van de confrontatie op jou valt;
- gevoel beoordeeld te worden op intellectueel niveau;
- ontkrachten van gevoelens;
- van buiten kunnen al deze neigingen geheim en superieur lijken;
Schematisch ziet de persoonlijkheid van de Waarnemer er als volgt uit:
Persoonlijkheidsaanleg
|
Essentiële kwaliteiten
|
Mentaal: Zuinigheid
|
Mentaal: Alwetendheid
|
Emotioneel: Hebzucht
|
Emotioneel:Niet hechten
|
Verdediging: Isolatie van affect
|
|
Varianten en verschijningsvormen (3) voor de Waarnemer zijn:
Onder (langdurige) stress neemt de Vijf (positieve of negatieve) kwaliteiten over van type 7 de Levensgenieter (10). Denkt u hierbij aan meer mogelijkheden zien en meer humor, waardoor spanning vermindert, belangrijke zaken ontlopen door positief te herlabelen.
In perioden van ontspanning neemt de Waarnemer (positieve of negatieve) kwaliteiten over van type 8 de Baas (11). Denkt u hierbij aan meer daadkracht of actie, duidelijkheid, doordrammen.
De Waarnemer kan kwaliteiten van type 6 de Loyale Scepticus (9) en/of type 4 de Romanticus (7) hebben, zijn de vleugeltypes van de Waarnemer.
Specifieke subtype thema’s voor de Waarnemer zijn:
Zelfbehoud: toevluchtsoord: “my home is my castle”
Een eigen huis als toevluchtsoord voor de wereld, met vertrouwde spullen; veilig voor mensen die privacy schenden en belastende eisen stellen. Materieel of psychologisch huis: kan om je geest, je kamer of daadwerkelijk je huis gaan. Op deze manier verzeker je je van genoeg tijd, energie, kennis uit gevoel van schaarste, waarin soms gehamsterd wordt. Niemand bezit jou en jij bezit niemand. Behoeftes reduceren om niet afhankelijk te worden. Tegelijkertijd veel willen van wat belangrijk voor jouw overleving is. Spanning tussen goede dingen des levens willen en onafhankelijkheid. Lijkt soms op Negen.
Één op één of seksueel: vertrouwelijkheid
Verbindt je met zorgvuldig uitgezochte personen, waarmee je vertrouwelijkheid deelt. Hierin hoef je je grenzen niet te bewaken. Tegelijkertijd kun je terug in jezelf wanneer je je wilt opladen. Beleeft dan vertrouwelijke momenten intens opnieuw. Houdt verschillende werelden van vertrouwelijke relaties liefst gescheiden.
Sociaal: totems
Honger naar kennis. Horen bij de groep door de groepstaal en de groepssymbolen te kennen, meer dan door deel te nemen en door het horen bij belangrijke personen bijvoorbeeld op een vakgebied. Steeds met een buffer ertussen. Voelt je aangetrokken tot groepen, die kennis delen een speciale hobby of belangstelling hebben, vaak op intellectueel gebied: daar waar kennis gewaardeerd wordt. Op zoek naar hogere kennis. Verbinding door kennis te geven of ontvangen. Spanningsveld tussen verbinden ( via kennis) en isoleren (door niet echt deel te nemen).
Voor uw persoonlijke ontwikkeling als Waarnemer is van belang: toestaan gevoelens te ervaren; begrijpen dat terugtrekken juist inbreuken uitlokt; actie nemen; deelnemen; lichamelijke activiteiten. Zie ook Tips voor ontwikkeling (16).
Anderen kunnen u als Waarnemer ondersteunen door: de behoefte aan privacy te respecteren; onderscheid tussen verzoeken en eisen te maken; gematigd delen van gevoelens; aanmoedigen dingen over zichzelf te vertellen door echte interesse te tonen; gevoeligheid te waarderen; waardering te hebben voor "leven en laten leven" houding.
Klik hier om terug te keren naar de 9 typen.