2. Psychotherapie in algemene zin
In aanvulling op het schema aan de hand waarvan dr. de Haas psychotherapie definieert, presenteren wij een alternatieve derde kolom. Deze kolom zou kunnen worden gezien als een vervanging van de eerste twee. Ons alternatief geeft een beeld van hoe psychotherapie door de jonge generatie psychotherapeuten wordt gezien of wenselijk wordt geacht. Er wordt geen onderscheid meer gemaakt in verschillende scholen. Het onderscheidende zit in de individuele aanpak van elke therapeut. De cliënt krijgt in dit alternatief een maximale vorm van zorg-op-maat. De therapeut hoeft zich niet te aan te passen aan een bepaalde school of aan bepaalde cliëntengroepen waar hij/zij geen affiniteit mee heeft. Dit levert ons inziens aan beide zijden tevreden mensen op en zou een positieve invloed kunnen hebben op het behandelingseffect, therapietrouw en de ervaren werkdruk van de therapeut. Natuurlijk zou het helemaal mooi zijn als deze hypothesen getoetst zouden kunnen worden zodat er uiteindelijk van echte evidence based practice kan worden gesproken.
|
|
Gesprekstherapie |
(cognitieve) gedragstherapie |
Ons alternatief |
|
Doelstellingen |
Vermindering kwetsbaarheid voor psychopathologie. Vergroten zelfvertrouwen. Vergroten inzicht in eigen en andermans functioneren. Verlenen van steun en structuur. |
Waarnemen of terugdringen van duidelijk identificeerbare klachten. |
Kwaliteit van leven verhogen |
|
Werkwijze |
Het voeren van open-exploratieve gesprekken waarbij alle zaken die de cliënt emotioneel kunnen raken aan bod kunnen komen. |
Het uitvoeren van een klachtgericht programma, waarbij de aanmeldingsklacht en het wegnemen of terugdringen daarvan centraal staat. |
Goed gesprek*. Indien nodig worden er technieken of opdrachten gebruikt. Programmatisch toepassen; therapeut bepaalt de lijn, maar legt dat voor aan de cliënt. Afhankelijk van de therapeut en van de uitkomst van een transdiagnostisch proces. |
|
Methoden |
Procestechnieken ten behoeve van de relatie en de gespreksvoering. |
Methodieken die aangrijpen op voelen, denken, waarnemen en handelen. |
Klachtenreductie |
|
Werkzame factor |
Kwaliteit van de (therapeutische) relatie zoals ervaren door de cliënt. |
Juiste toepassing van een op de klacht toegespitst behandelprogramma. |
Kwaliteit van therapeutische relatie en juiste toepassing van een op de klacht toegespitst behandelprogramma |
|
Doelgroepen |
Vage, wisselende klachten. Co-morbiditeit. Kwetsbaarheid voor psychopathologie. Voor mensen die niet van een gestructureerd behandelingsprogramma gebruik kunnen of willen maken. |
Als te verwachten is dat het terugdringen van de klacht het totale functioneren van de cliënt verbetert. Voor mensen die van een gestructureerd behandelingsprogramma gebruik kunnen of willen maken. |
Zoek naar de juiste match tussen therapeut en cliënt.** |
* Een goed gesprek bevat de volgende elementen:
- er is contact
- wederkerigheid
- het gaat echt ergens over; relevante thema’s worden aangesneden
- jezelf durven te laten zien, zowel cliënt als therapeut
- luisteren en gehoord worden.
** De instelling presenteert een folder/website met daarop foto’s van alle therapeuten. Elke therapeut schrijft een wervend stukje/houdt een wervend praatje over zijn of haar manier van therapie geven en die onderwerpen waar hij/zij echt in bedreven is.
Vragen
Open en essay vraag:
a. Welke twee dimensies onderscheidt Korrelboom bij het definiëren van psychotherapie?
b. Beschrijf op welk onderdeel van de psychotherapie beide dimensies aangrijpen.
c. Bespreek een van beide dimensies.
d. Filosofeer erover waar je een goede of minder goede therapeut aan herkent.
Antwoorden:
a. Open exploratief / programmatisch en klachtgericht / persoonsgericht.
b. Open exploratief / programmatisch: heeft betrekking op de werkwijze.
Klachtgericht / persoonsgericht: heeft betrekking op het aangrijpingspunt van de
interventies.
c. Bij het bespreken van open exploratief / programmatisch moet het antwoord de volgende strekking hebben: open exploratief verwijst naar de houding van de therapeut die zo min mogelijk sturend of non-directief is en waarbij deze bij de cliënt een proces van zelfexploratie op gang probeert te brengen. Bij het bespreken van programmatisch kan verwezen worden naar behandelprotocollen, vaak op effectiviteit onderzocht, met name gelieerd aan de gedragstherapie, maar vaak minder rigide dan vaak wordt voorgesteld.
Bij het bespreken van klachtgericht / persoonsgericht moet het antwoord de volgende strekking hebben: klachtgericht verwijst naar de behandelingswijze waarbij men tracht de symptomen direct te beïnvloeden. Er kan verwezen worden naar gedragstherapie. Persoonsgericht verwijst naar behandelingen die tot doel hebben de denk- gedragspatronen of de persoonlijkheid van de cliënt te wijzigen. Er kan verwezen worden naar inzichtgevende therapieën.
d. Antwoord moet de volgende strekking hebben: naarmate een therapeut beter is, is minder zichtbaar van welke school ze zijn of welke technieken ze gebruiken. Dan zie je eigenlijk alleen een goed gesprek.
Reflectievraag:
Hoe zou u zichzelf presenteren in de folder voor psychotherapeuten van uw instelling?