2.1.1.1 Psycho-actieve stoffen

Psycho-actieve stoffen zijn middelen die de werking van de geest beïnvloeden. Hier vallen zowel bepaalde medicijnen als drugs onder.
Binnen de groep van de veelgebruikte (en misbruikte) psycho-actieve stoffen kun je de zogenaamde 'uppers' en 'downers' onderscheiden.
'Uppers' zijn stoffen die de mate van bewustzijn verhogen; men voelt zich door het innemen van dergelijke stoffen fitter, alerter, terwijl gevoelens van vermoeidheid en verveling juist minder ervaren worden. Voorbeelden van dergelijke uppers zijn amphetamines, cocaïne, nicotine en caffeïne. Als reactie op de stimulerende werking van stoffen als amphetamine en cocaïne treedt een tegengesteld effect op wanneer het middel uitgewerkt is. Men voelt zich dan juist down, prikkelbaar en vermoeid. De verleiding is dan groot om maar weer wat van de stimulerende stof te nemen. Langdurig gebruik van dergelijke stimulerende stoffen kan echter leiden tot grote lichamelijke en geestelijke schade. Gebruikers kunnen symptomen van acute schizofrenie krijgen waarbij achtervolgingswanen en visuele, auditieve en tactiele hallucinaties op kunnen treden.
Sommige gebruikers van psycho-actieve stoffen zoeken het meer in de 'downers'. Dit zijn stoffen die het bewustzijn juist verlagen door de activiteit van het centrale zenuwstelsel wat te onderdrukken. Voorbeelden zijn alcohol, kalmerende middelen, slaapmiddelen maar ook stoffen als lijm en verfverdunner. Lijm, verfverdunner en aanverwante stoffen worden meestal verwarmd en vervolgens geïnhaleerd via mond of neus, waarna het psycho-actieve effect optreedt. Gebruik van downers kan leiden tot verslaving, vergiftigingsverschijnselen en een tijdelijk of blijvend verstoorde werking van de hersenen.
Aangezien zowel het gebruik van uppers als downers het natuurlijk evenwicht van het zenuwstelsel verstoren proberen sommige gebruikers via een ingewikkelde combinatie van gebruik van deze middelen nog een soort ritme of evenwicht voor zichzelf te creeëren. Het bewustzijnsniveau wordt dan voortdurend door inname van diverse psycho-actieve stoffen gereguleerd.
Een kijkje binnen de verslavingszorg is wellicht een goede prikkel om het gebruik van psycho-actieve stoffen voor jezelf in de hand te houden.